Sociaal strafwetboek bundelt sancties voor inbreuken op arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht

Uiterlijk op 1 juli 2011 treedt een nieuw wetboek, het sociaal strafwetboek, in werking. Alle overtredingen op de sociale wetgeving worden in dit wetboek opgenomen. De inbreuken worden in vier niveaus onderverdeeld. De hoogte van de boetes hangt af van de categorie waarin de overtreding wordt ingedeeld. Nieuw is dat de lichtste overtredingen, bijvoorbeeld het verkeerd invullen van documenten, administratief wordt geregeld.

Huidige wetgeving

Voor de meeste wettelijke en reglementaire verplichtingen in de sociale wetgeving (d.i. het arbeidsrecht en het sociaal zekerheidsrecht) kunnen administratieve geldboeten of strafsancties worden opgelegd. De administratieve geldboeten vinden we terug in een wet van 30 juni 1971. De strafrechtelijke sancties zijn opgenomen in verschillende wetten. De procedures zijn dan weer verspreid over het Gerechtelijk Wetboek, het Wetboek van Strafvordering en de wetgeving inzake de inspectiediensten.

Sociaal Strafwetboek

Het Sociaal Strafwetboek vormt dit onoverzichtelijk geheel om tot een gecoördineerd geheel. Het wetboek bundelt alle inbreuken op de sociale wetgeving, regelt de bevoegdheden van de sociale inspecteurs en bepaalt de straffen die de rechter kan opleggen.
Eén van de grote vernieuwingen is de invoering van slechts vier strafbare categorieën, waarbij elke overtreding wordt gesanctioneerd met een administratieve geldboete, een strafrechtelijke geldboete, een gevangenisstraf of een bijzondere strafsanctie afhankelijk van de ernst van de overtreding.

Overzicht sancties

Lichte inbreuken -  sanctie van niveau 1: een administratieve geldboete van 10 tot 100 euro (bv. overtreding van administratieve verplichtingen zoals de RVA-aangifte van tijdskredietgegevens, het niet-opnemen in het arbeidsreglement van informatieve vermeldingen zoals data van feestdagen).

Matige inbreuken - sanctie van niveau 2: hetzij een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro, hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro (bv. het overtreden van de bepalingen inzake arbeidsduur en nachtarbeid, het niet of niet tijdig betalen van loon).

Zware inbreuken - sanctie van niveau 3: hetzij een strafrechtelijke geldboete van 100 tot 1.000 euro, hetzij een administratieve geldboete van 50 tot 500 euro (bv. inbreuken tegen het uitlenen van personeel, inbreuken tegen de wetgeving inzake de sociale balans, het niet-afsluiten van een arbeidsongevallenverzekering).

Heel zware inbreuken - sanctie van niveau 4: hetzij een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 euro of één van die straffen alleen, hetzij een administratieve geldboete van 300 tot 3.000 euro (bv. het niet-verrichten van dimona-verplichtingen, het niet-naleven van de wetgeving deeltijdse arbeid, tewerkstelling van buitenlandse werknemers zonder verblijfsvergunning).
De lichtere overtredingen van de eerste categorie worden gedepenaliseerd, d.w.z. hiervoor worden enkel nog administratieve geldboeten opgelegd op initiatief van de sociale inspectiedienst zonder tussenkomst van de rechtbank.
De gevangenisstraf wordt voor de meeste inbreuken afgeschaft.
De bijzondere strafsancties (exploitatieverbod, beroepsverbod en bedrijfssluiting) blijven van toepassing voor inbreuken van niveau 3 en niveau 4.

Verder worden de administratieve en strafrechtelijke sancties gekoppeld aan het systeem van de opdeciemen. Het systeem van de opdeciemen bestaat erin dat de geldboetes worden verhoogd met een coëfficiënt voorzien in de wet die regelmatig wordt aangepast aan de huidige waarde van het geld. Het bedrag van de opdeciemen ligt nu vast op 45. Dit betekent dat u het bedrag van de geldboete met 5,5 moet vermenigvuldigen.
De sanctie kan bovendien worden vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, weliswaar met een plafond van 100.
Er wordt ook rekening gehouden met verzachtende omstandigheden, maar in het geval van herhaling kunnen de sancties  worden verdubbeld.

Federaal wetboek

Let op. Het gaat hier om een federaal wetboek. De overtredingen van decreten en ordonnanties in de domeinen van het sociaal recht (bv. arbeidsbemiddeling) zijn er niet in opgenomen.

Impact voor werkgevers

De Koning zal nu bepalen wanneer het nieuwe Sociaal Strafwetboek in werking treedt. Dit moet binnen het jaar na publicatie van de invoeringswet (wet van 6 juni 2010, Belgisch Staatsblad van 1 juli 2010) gebeuren dus uiterlijk op 1 juli 2011. Hoe dan ook, kijk intussen na welke maatregelen eventueel nodig zijn in uw bedrijf. Sommige inbreuken op sociale bepalingen worden immers aanzienlijk zwaarder gesanctioneerd.

print